Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ rất nhanh. Việc nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm, sáng kiến hay trong bảo đảm quyền của người cao tuổi và ứng phó với tình trạng già hóa dân số tại các nước châu Á có nhiều điểm tương đồng về văn hóa, kinh tế, xã hội với Việt Nam như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng, hữu ích đối với nước ta. Trong phạm vi bài viết, tác giả khái quát về người cao tuổi, bảo đảm quyền của người cao tuổi, phân tích thực tiễn bảo đảm quyền của người cao tuổi tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc từ đó rút ra các giá trị tham khảo cho Việt Nam góp phần bảo đảm tốt hơn nữa quyền của người cao tuổi trong thời gian tới.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ và ngày càng phụ thuộc lẫn nhau, quyền con người đã trở thành một trong những vấn đề quan trọng, không chỉ trong lĩnh vực chính trị và xã hội mà còn trong lĩnh vực kinh tế. Việc giảng dạy quyền con người trong môn Luật kinh tế trong chương trình đào tạo cử nhân luật ở Việt Nam hiện nay là một yêu cầu cần thiết nhằm giúp sinh viên hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa pháp luật và quyền lợi cá nhân trong hoạt động kinh doanh và thương mại.

Trong bối cảnh Việt Nam hiện đang đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, việc học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm của các nước trong thế giới trong áp dụng công lý phục hồi là thực sự cần thiết. Điều này không chỉ góp phần hoàn thiện pháp luật hình sự nước nhà, mà còn đóng góp đáng kể vào việc bảo đảm tốt hơn quyền con người, nhất là quyền của những người bị tước tự do.

Việt Nam là quốc gia thực hiện có hiệu quả các cam kết và nỗ lực bảo vệ, bảo đảm, thúc đẩy quyền con người hướng đến các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc. Những thành tựu trong việc bảo đảm và thực thi quyền con người ở Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế công nhận và đánh giá cao, trong đó có việc Việt Nam thực hiện trách nhiệm báo cáo quốc gia theo cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR). Bài viết đánh giá thành tựu bảo đảm quyền con người ở Việt Nam theo Báo cáo UPR lần thứ IV (UPR), góp phần phản bác những thông tin chưa được kiểm chứng, những nhận định thiếu khách quan, không có căn cứ về tình hình nhân quyền ở Việt Nam.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu ngày càng cao về việc bảo vệ quyền con người, Đại học Mahidol của Thái Lan đã trở thành một trong những trường có kinh nghiệm tốt tại khu vực Đông Nam Á về giáo dục quyền con người. Với bề dày kinh nghiệm và các chương trình đào tạo đa dạng, Đại học Mahidol đã xây dựng thành công một môi trường học tập tích cực, giúp sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức lý thuyết mà còn được tham gia vào các hoạt động thực tiễn và nghiên cứu về quyền con người. Các phương pháp giảng dạy sáng tạo và gắn liền với thực tế của Mahidol, như học qua trải nghiệm, mô phỏng tình huống, và đối thoại đa chiều, đã giúp sinh viên phát triển tư duy phản biện, ý thức bảo vệ quyền lợi cá nhân và cộng đồng.

Điều 20 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị năm 1966 (ICCPR) được quy định tại Bình luận chung số 22, thông qua tại Phiên họp lần thứ 48 Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc năm 1993: “Nghiêm cấm việc thực hành tôn giáo hoặc tín ngưỡng có tính chất tuyên truyền cho chiến tranh hoặc cổ vũ hận thù dân tộc, sắc tộc, tôn giáo, hay kích động sự phân biệt đối xử, thù địch hoặc bạo lực. Các quốc gia thành viên có nghĩa vụ ngăn chặn những hành động đó bằng pháp luật”⁽¹⁾. 

Bài viết này sẽ đi sâu vào việc phân tích nội dung và phương pháp lồng ghép quyền con người trong giảng dạy môn học Luật Đất đai và Môi trường. Qua đó, đề xuất những cách tiếp cận sáng tạo để giúp sinh viên phát triển tư duy pháp lý và nhận thức xã hội, từ đó góp phần xây dựng một môi trường giáo dục toàn diện và nhân văn hơn. Bài viết sẽ cung cấp một cái nhìn rõ ràng về cách thức giáo dục quyền con người trong bối cảnh quản lý đất đai và bảo vệ môi trường tại Việt Nam, từ đó khẳng định vai trò quan trọng của giảng dạy pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của mọi công dân. Đồng thời, đưa ra các phương hướng và yêu cầu cụ thể để thực hiện việc giảng dạy quyền con người trong môn học này.

Trong bối cảnh phát triển của khoa học công nghệ, việc lợi dụng quyền tự do ngôn luận xâm phạm an ninh trật tự, xâm phạm quyền và lợi ích của người khác trên không gian mạng ngày càng gia tăng. Để giải quyết thực trạng trên, biện pháp giới hạn quyền tự do ngôn luận thường được áp dụng. Trong bài viết này, nhóm tác giả nêu lên một số vấn đề lý luận, trình bày kinh nghiệm của Trung Quốc và Hàn Quốc, làm rõ thực trạng nhằm đề ra kiến nghị hoàn thiện cho pháp luật Việt Nam về giới hạn quyền tự do ngôn luận trên không gian mạng.

Giáo dục quyền con người ở Việt Nam là một trong những việc làm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hình thành ý thức tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm việc thực hiện quyền con người trong mỗi người dân nói chung và cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn nói riêng. Trên cơ sở nghiên cứu về sự cần thiết của công tác giáo dục quyền con người cho cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn, đồng thời đánh giá về những tồn tại, bất cập trong nội dung, phương pháp giảng dạy, nguồn ngân sách..., bài viết đã đề xuất một số giải pháp nhằm đảm bảo chất lượng công tác này trong giai đoạn hiện nay.

Quyền con người là kết quả của quá trình đấu tranh lâu dài của lịch sừ nhân loại vì tự do, công bằng và phát triển. Việc dựa vào những chuẩn mực và nguyên tắc về quyền con người làm mục tiêu hướng đến trong các hoạt động được Liên hợp quốc gọi là “Tiếp cận dựa trên quyền con người”. Ở Việt Nam, lồng ghép quyền con người trong giảng dạy các môn Luật chuyên ngành đang trở thành nhu cầu và xu thế của các cơ sở đào tạo về Luật. Lồng ghép quyền con người trong giảng dạy Luật Cạnh tranh là nội dung mới, phức tạp đòi hỏi giảng viên có cái nhìn tổng quát, đa ngành để giúp người học hiểu được vai trò của Luật Cạnh tranh trong việc ghi nhận và bảo vệ quyền con người.

“Không để ai bị bỏ lại phía sau” (tiếng Anh: Leave no one behind - LNOB) là trung tâm, mục tiêu hướng tới của Chương trình nghị sự về Phát triển bền vững năm 2030 và các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs). LNOB là một trong sáu Nguyên tắc Định hướng Khung hợp tác của Liên hợp tác về Phát triển bền vững (UN Sustainable Development Cooperation Framework) đề cập tới cam kết của tất cả các thành viên Liên hợp quốc. Bài viết này phân tích, tổng hợp cơ sở lý luận của các chính sách LNOB và thực tiễn triển khai tại Việt Nam để đạt được mục tiêu LNOB trong SDGs.

Hoạt động trải nghiệm có nhiều ưu thế để giáo dục Quyền trẻ em (QTE) cho trẻ mầm non. Nếu đưa nội dung khám phá Quyền của trẻ em vào các hoạt động học tập, vui chơi và các hoạt động sống hằng ngày của trẻ theo hướng trải nghiệm sẽ giúp trẻ lĩnh hội được kiến thức về QTE, kĩ năng-hành vi thực hiện QTE và thái độ tôn trọng QTE một cách khoa học, lôgic, tự nhiên, không áp đặt, giáo điều.

Việt Nam là đất nước có khoảng 95% dân số có đời sống tín ngưỡng, tôn giáo. Việc tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Trên cơ sở phân tích những thành tựu bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, bài viết làm nổi bật sự phát triển vượt bậc của Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo thời kỳ đổi mới.

Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 đã quy định nguyên tắc hạn chế quyền tiếp cận thông tin. Đây được xem là điểm mới tiến bộ ngay trong hệ thống pháp luật về quyền tiếp cận thông tin, và là một trong những văn bản luật hiếm hoi có quy định về vấn đề này. Tuy nhiên, thực tiễn thực hiện nguyên tắc này cho thấy những bất cập nhất định. Trên cơ sở đánh giá thực trạng thực hiện nguyên tắc hạn chế quyền tiếp cận thông tin, bài viết đề xuất giải pháp hoàn thiện vấn đề này.