Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và không gian mạng đã đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc bảo vệ các quyền nhân thân của con người, đặc biệt là “Quyền được lãng quên”, đây là một quyền mới, nổi bật trong kỷ nguyên dữ liệu. Tuy nhiên, việc ghi nhận và thực hiện quyền này có thể phát sinh xung đột với “Quyền tiếp cận thông tin”, cũng là một quyền có vai trò thiết yếu trong giám sát xã hội và bảo vệ lợi ích công. Bài viết phân tích mối quan hệ biện chứng giữa hai quyền này dưới góc độ quyền con người, nghiên cứu kinh nghiệm của Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ trong xây dựng các quy phạm pháp luật, từ đó đưa ra những khuyến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam.

Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới với nhiều chiến lược đột phá như: tinh gọn bộ máy, thúc đẩy công nghệ và phát triển kinh tế tư nhân... tạo động lực mạnh mẽ thu hút mọi nguồn nhân lực, trong đó có người khuyết tật tổn thương kép - một chủ thể trong quá trình phát triển. Bài viết tập trung phân tích sự tương thích của pháp luật Việt Nam với quy định của pháp luật quốc tế, chỉ rõ thực trạng bảo đảm quyền của nhóm đối tượng này qua việc phân tích thành tựu và hạn chế trong thực tiễn, từ đó đưa ra một số giải pháp thúc đẩy quyền của nhóm người khuyết tật tổn thương kép ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Hiến pháp năm 2013 đặc biệt chú trọng đến việc bảo vệ quyền con người, nhất là trong lĩnh vực tố tụng hình sự - một quá trình có ảnh hưởng sâu sắc đến các quyền cơ bản của người bị buộc tội. Trong đó, quyền con người của bị can, bị cáo trong quá trình tố tụng hình sự bao gồm cả quá trình điều tra, truy tố và xét xử dễ bị xâm phạm nhất và để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cả về vật chất, thể chất và tinh thần. Nhóm quyền này được ghi nhận và bảo đảm trên cơ sở xem xét hoạt động tố tụng hình sự vừa là chức năng của Nhà nước trong việc phát hiện, xử lý nghiêm minh tội phạm một cách nhanh chóng, kịp thời, vừa là để bảo vệ các quyền con người không bị xâm phạm.

Bài viết nghiên cứu về quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí cho nhóm người yếu thế, dễ bị tổn thương trong xã hội; kết quả và vai trò tích cực trong việc cung cấp dịch vụ này trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm phát huy trợ giúp pháp lý trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội nhằm đảm bảo quyền của nhóm xã hội dễ bị tổn thương trong thời gian tới.

Kể từ khi Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (LHG, ĐTTTA) năm 2020 có hiệu lực, thủ tục hòa giải đã đóng góp rất lớn vào kết quả giải quyết vụ việc dân sự, vì đã góp phần đơn giản hóa, nâng cao hiệu quả và rút ngắn quá trình giải quyết vụ việc dân sự. Tuy nhiên, từ thực tiễn triển khai LHG, ĐTTTA năm 2020 cho thấy, quy định về hòa giải vẫn còn tồn tại không ít hạn chế, bất cập nên đã gây khó khăn, phức tạp cho Tòa án và các đương sự.

Tài sản và quyền tài sản là một trong những yếu tố cơ bản, quan trọng trong đời sống dân sự của mỗi cá nhân, tổ chức. Bộ luật Dân sự Việt Nam qua các giai đoạn khác nhau và pháp luật của các nước trên thế giới đều có cách tiếp cận khác nhau về tài sản, quyền tài sản. Ở Việt Nam, trong lĩnh vực dân sự, chế định quyền tài sản là trung tâm và có ảnh hưởng đến nhiều chế định khác và ngành luật khác. Bài viết phân tích các quy định pháp luật hiện hành về quyền tài sản và những yêu cầu hoàn thiện pháp luật về quyền tài sản trong kỷ nguyên mới.

Bảo đảm quyền con người cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Tòa án cấp huyện chính là sự khẳng định cam kết mạnh mẽ của hệ thống tư pháp trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đồng bào DTTS, đặc biệt tại những địa bàn vùng sâu, vùng xa. Thông qua việc tăng cường phiên tòa lưu động, hỗ trợ ngôn ngữ, phổ biến pháp luật bằng tiếng dân tộc và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tư pháp địa phương, Tòa án cấp huyện đã góp phần hiện thực hóa nguyên tắc công lý bình đẳng, không để ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình tiếp cận công lý và quyền con người.

Pháp luật về quyền của phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong bình đẳng giới ở Việt Nam, góp phần nâng cao vị thế và bảo đảm bình đẳng về quyền của người phụ nữ; đồng thời, giảm thiểu những đối xử khác biệt và tạo lập sự bình đẳng về cơ hội phát triển cho nữ giới ở Việt Nam. Bài viết đưa ra quan điểm cho rằng, mặc dù Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý về quyền phụ nữ, tuy vậy vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết. Nghiên cứu này phân tích toàn diện thực trạng pháp luật về quyền phụ nữ tại Việt Nam, nhận diện những thách thức cơ bản và nêu lên các triển vọng cho cải cách pháp luật quyền của phụ nữ trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển bền vững.

Luật Thi hành án hình sự năm 2019 ra đời đã góp phần hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền con người của phạm nhân cũng như bảo đảm quyền con người trong quản lý, giáo dục phạm nhân. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay, Luật Thi hành án hình sự cần tiếp tục được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung. Bài viết khái quát được các quy định của pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam trong bảo đảm quyền con người của phạm nhân, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quy định của Luật Thi hành án hình sự góp phần bảo đảm quyền con người của phạm nhân.

Thể chế cần phải đi trước một bước khi có thể, cho nên, hoàn thiện pháp luật để đáp ứng yêu cầu điều chỉnh các mối quan hệ mới phát sinh trong tiến trình chuyển đổi số, khuyến khích đổi mới, sáng tạo là một trong những nhiệm vụ, giải pháp tạo nền móng chuyển đổi số được nêu rõ trong Quyết định số 749/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Bài viết phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về quyền tiếp cận thông tin ở Việt Nam, nhận diện những nguyên nhân của thực trạng đó, qua đó đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật về quyền tiếp cận thông tin đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia hiện nay.

Bài viết nghiên cứu đặc điểm tâm lý của bị hại là người dưới 16 tuổi và chỉ ra một số vấn đề thẩm phán cần lưu ý trong việc xét xử các vụ án xâm hại tình dục. Trên cơ sở phân tích những đặc điểm tâm lý này, bài viết làm rõ những khó khăn, trở ngại ảnh hưởng đến khả năng tham gia vào quá trình tố tụng tại tòa án của bị hại là người dưới 16 tuổi bị xâm hại tình dục, đồng thời đề ra những giải pháp để khắc phục những khó khăn, trở ngại này của bị hại trong thực tiễn xét xử hiện nay.

Bài viết phân tích điểm mạnh, điểm yếu trong cơ chế pháp lý đảm bảo quyền của người tiêu dùng và đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế này trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

Ngày nay, sự phát triển của khoa học kĩ thuật đã mang lại những sản phẩm công nghệ thiết thực phục vụ đời sống của con người. Song đối mặt với điều đó là những sản phẩm, thiết bị bị loại bỏ sau khi đã hết thời hạn sử dụng hoặc bị hư hỏng góp phần gia tăng đáng kể lượng rác thải điện tử. Rác thải điện tử đã và đang trở thành vấn nạn lớn của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bài viết phân tích những quy định của pháp luật về quản lý rác thải điện tử, từ đó đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý rác thải điện tử nhằm bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành ở Việt Nam.

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư làm nảy sinh những chủ đề nghiên cứu mới, khi công nghệ có sự thay đổi, nâng cấp hoặc được thay thế bởi các công nghệ mới. Điều này sẽ làm cho phát sinh những quan hệ xã hội mới, những xung đột lợi ích mới, từ đó, đặt ra vấn đề nghiên cứu mới, các hiện tượng pháp lý mới cần được luận giải. Bài viết này nghiên cứu về thực trạng pháp luật về bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng theo quy định pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam và các pháp luật liên quan, từ đó nêu các giải pháp thúc đẩy quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.

Nguyên tắc chung trong bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là bồi thường phù hợp và hợp pháp tài sản, đảm bảo ổn định kinh tế - xã hội cho người bị thu hồi đất. So với Luật Đất đai số 45/2013/QH13 (Luật Đất đai năm 2013) thì Luật Đất đai số 31/2024/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 18/01/2024 (Luật Đất đai năm 2024) đã có nhiều điểm mới quy định rõ và bảo đảm quyền của người dân trong quá trình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi bị thu hồi đất. Bài viết tập trung phân tích, luận giải các vấn đề về đảm bảo quyền của người dân khi nhà nước thu hồi đất được ghi nhận trong Luật Đất đai năm 2024 và đưa ra một số khuyến nghị.