Văn hoá pháp đình là một trong những loại hình quan trọng và đậm nét nhất của văn hoá nhân quyền. Tuy đã có nhiều quan tâm cho việc tạo dựng, nhưng loại hình văn hoá này vẫn phải gạt bỏ những hạn chế, lệch lạc cả ở tầm vĩ mô lẫn vi mô đang làm giảm đi giá trị của văn hoá nhân quyền ở Việt Nam.

Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn phổ quát về quyền con người năm 1948 (UDHR 1948) và 30 năm Tuyên bố và chương trình hành động Viên năm 1993 (VDPA 1993), bài viết tập trung làm rõ những chuẩn mực, tuyên bố về quyền phụ nữ trong hai văn kiện nêu trên và sự cần thiết phải tiếp tục thúc đẩy trong thời đại hiện nay.

An sinh xã hội là một lĩnh vực quan trọng trong nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong phạm vi bài viết này, tác giả khái quát về nội dung, thực trạng bảo đảm an sinh xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số, từ đó đề xuất một số giải pháp góp phần bảo đảm tốt hơn an sinh xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu trong bối cảnh đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam giai đoạn mới.

Trước năm 1973, các chuyên gia sức khỏe tâm thần và cả xã hội đều đưa ra những thông tin sai lệch về đồng tính bởi họ chỉ nghiên cứu người đồng tính đang phải trị liệu tâm lý. Khi những nghiên cứu sau này mở rộng ra những người đồng tính không trị liệu tâm lý, các nhà tâm thần học, tâm lý học và chuyên gia sức khỏe tâm  thần đã đưa ra quan điểm đồng tính không là một sự rối loạn tâm sinh lý, là bệnh mà là một hiện tượng sinh học tự nhiên.

Dựa theo tiêu chuẩn quyền con người vốn là giá trị quý giá nhất của chung nhân loại – qua đó có thể đánh giá trình độ phát triển của mỗi dân tộc, bộ Quốc triều hình luật (hay còn gọi là Bộ luật Hồng Đức) được coi như bộ luật nhân quyền đầu tiên của người Việt mà vị vua thứ tư của triều đại Hậu Lê (1428-1789) là Lê Thánh Tông (1442-1497, trị vì từ 1460-1497) đã dày công tổng hợp, là một bộ pháp điển các quy định trong các văn bản pháp luật và những phép tắc ứng xử trong dân gian lúc bấy giờ.

Bài viết tiếp cận dưới góc độ lý luận về quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo ở Việt Nam, gồm những vấn đề cơ bản về khái niệm, đặc điểm, nội dung, nguyên tắc quản lý giáo dục và đào tạo ở Việt Nam.

Quyền con người là vấn đề vừa mang tính phổ quát vừa mang tính đặc thù, liên quan đến mỗi cá nhân và các quốc gia, dân tộc. Những năm qua, việc thực thi và bảo đảm quyền con người ở nước ta đạt được nhiều thành tựu, góp phần vào mục tiêu phát triển con người bền vững. Tuy nhiên, những hạn chế về nhận thức, rào cản về thể chế, chính sách và những tập tục trong văn hóa truyền thống khiến việc thực thi quyền con người gặp nhiều khó khăn, thách thức. Xây dựng và hình thành văn hóa quyền con người với trọng tâm là giáo dục, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, nhân văn về quyền con người sẽ góp phần khắc phục được những hạn chế, bất cập đó, tạo môi trường thuận lợi, an toàn để mỗi cá nhân không ngừng trưởng thành, phát triển.

Năm 2003, phát biểu tại trụ sở Liên hợp quốc ở Geneva (Thuỵ sĩ), ngài Bertrand Ramcharan, Quyền Cao uỷ Liên hợp quốc về nhân quyền1 đã khẳng định, có rất nhiều thách thức với quyền con người trong thế giới hiện đại, đồng thời xác định 12 vấn đề nổi bật2. Gần đây, năm 2019, Cao ủy Liên hợp quốc về nhân quyền Michelle Bachelet phát biểu tại Trung tâm Nhân quyền và Luật Nhân đạo, Trường Luật, Đại học Washington Hoa Kỳ cũng tái khẳng định các vấn đề đó và bổ sung một số thách thức khác về quyền con người3. Bài viết tổng hợp, phân tích những thách thức nêu trên, từ đó đánh giá và gợi mở một số giải pháp giải quyết những thách thức về quyền con người ở Việt Nam

Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về bình đẳng giới trong giáo dục là một trong những nội dung quan trọng, có giá trị lớn về mặt lý luận và thực tiễn trong di sản tư tưởng mà Người để lại, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh công cuộc bình đẳng giới nói chung và bình đẳng giới trong giáo dục nói riêng. Bài viết trên cơ sở nghiên cứu quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về bình đẳng giới trong  giáo dục đã đưa ra một số gợi ý nhằm vận dụng có hiệu quả trong việc thực hiện bình đẳng giới ở Việt Nam hiện nay.

Quyền văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh là quyền con người trong lĩnh vực văn hóa được hình thành và phát triển dựa trên quan điểm kế thừa tư tưởng quyền văn hóa quốc tế kết hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc và thực tiễn đấu tranh cách mạng của Người. Nội dung tư tưởng về quyền văn hóa của Người là tiền đề cho việc vận dụng và phát triển các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong bảo đảm quyền con người nói chung, quyền văn hóa nói riêng, góp phần giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa, con người Việt Nam.
 

Lồng ghép quyền con người trong hoạt động giáo dục nói chung và giáo dục pháp luật nói riêng là vấn đề quan trọng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ, bài viết đã đi sâu phân tích nội dung và chỉ ra sự cần thiết của hoạt động lồng ghép quyền con người trong giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ cho sinh viên ở Việt Nam hiện nay.

Giáo dục quyền con người được coi là một cách để xây dựng và đẩy mạnh kiến thức về quyền con người cũng như những thái độ và kỹ năng cần thiết để thực hiện quyền con người. Ở Việt Nam, giáo dục quyền con người không chỉ là trách nhiệm quốc tế mà còn được xem là nhiệm vụ tự thân xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, của sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước. Tuy nhiên, thực tiễn về hiệu quả của sự vận dụng giáo dục quyền con người trong các trường hiện nay là rất khiêm tốn. Sự lồng ghép hiện nay hết sức nghèo nàn thông qua các môn học như Đạo đức ở cấp tiểu học hay Giáo dục công dân ở cấp THCS.

Quyền biểu tình là một quyền hàm chứa của quyền tự do hội họp hoà bình được ghi nhận, bảo vệ trong các văn kiện cốt lõi của luật nhân quyền quốc tế, cũng như trong các văn kiện nhân quyền khu vực và trong hiến pháp của hầu hết quốc gia, trong đó có Việt Nam. Bài viết này góp phần làm rõ nội hàm, dấu hiệu và bản chất của biểu tình, nguồn và tính chất giới hạn của quyền biểu tình cùng trách nhiệm của những chủ thể có liên quan. Trên cơ sở đó, các tác giả liên hệ, gợi mở những yêu cầu và phạm vi quản lý biểu tình của các nhà nước.

Việt Nam đang triển khai thực hiện Quyết định 1309/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân và triển khai Quyết định số 4746/QĐ-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt khung nội dung giáo dục quyền con người trong chương trình giáo dục phổ thông dành cho học sinh cấp tiểu học. Bài viết này phân tích và luận giải nguyên tắc, nội dung của giáo dục quyền con người trong chương trình môn học, hoạt động giáo dục cấp tiểu học ở Việt Nam hiện nay.