Quyền con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước

Chủ trì hội thảo có các đồng chí: GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên; PGS, TS Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; TS Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; GS, TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Tham dự hội thảo có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phạm Tất Thắng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương; Ngô Đông Hải, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình; Lê Thị Thủy, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Nam; lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương và các tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Hồng; các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo tỉnh Hưng Yên.

Hội thảo diễn ra với sự tham gia của 350 đại biểu từ các bộ, ban, ngành, địa phương và các nhà khoa học. Hội thảo nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt quyền con người làm trung tâm trong việc hoạch định các chính sách phát triển, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của quốc gia.

Quang cảnh hội thảo

Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gửi thư đến hội thảo. Thay mặt Ban Tổ chức hội thảo, GS, TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã công bố thư của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Trong thư, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nêu rõ: Thực hiện quan điểm nhất quán và xuyên suốt về quyền con người là yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vượt mọi thác ghềnh, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nhiều kỳ tích, đạt được những thành tựu vĩ đại sau 79 năm thành lập nước và gần 40 năm đổi mới đất nước.

Tại hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Xuân Thắng, đã phát biểu khẳng định tầm quan trọng của quyền con người đối với sự phát triển toàn diện của quốc gia. Ông nhấn mạnh rằng, sau gần 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo và nâng cao chất lượng đời sống của người dân. Các quyền cơ bản như quyền được chăm sóc sức khỏe, quyền giáo dục, quyền tự do tôn giáo, tự do báo chí, và quyền tiếp cận thông tin đã có những tiến bộ vượt bậc. Những nỗ lực này được quốc tế đánh giá cao, đồng thời khẳng định sự tiến bộ của Việt Nam trong lĩnh vực bảo đảm quyền con người.

Hệ thống pháp luật và quan điểm phát triển con người ở Việt Nam đã không ngừng được hoàn thiện qua các giai đoạn phát triển của đất nước. Điều này được thể hiện rõ ràng qua Hiến pháp năm 2013, khi một chương riêng được dành để quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân. Đây là sự khẳng định chắc chắn về cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người.

Hội thảo được tổ chức làm 2 phiên gồm phiên tham luận, phát biểu và phiên thảo luận bàn tròn.

Tại phiên tham luận, các đại biểu, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, lãnh đạo các địa phương đi sâu làm rõ những vấn đề lý luận về quan điểm, cách tiếp cận lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước; quan điểm lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam; cách tiếp cận của Liên hợp quốc tế và kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới; đánh giá khách quan, toàn diện về những kết quả đã đạt được trên lĩnh vực phát triển con người Việt Nam; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người trong gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, kết quả thể chế hóa quan điểm lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước trong đó có minh chứng sinh động nhất là từ thực tiễn công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, hoàn thiện thể chế về quyền con người; lấy con người là trung tâm trong hoạch định chính sách an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo; phát huy giá trị quyền con người trong hoạch định chính sách an ninh con người gắn với xây dựng thế trận lòng dân và bảo vệ an ninh quốc gia; bảo đảm quyền tham gia của người dân và quyền được hưởng thụ thành quả trong hoạch định chính sách quốc phòng, giữ vững ổn định đất nước.

Tại phiên thảo luận bàn tròn, các đại biểu đã đề cập cụ thể hơn quan điểm, cách hiểu, cách tiếp cận lấy con người là trung tâm, vận dụng vào quá trình hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực cụ thể, như bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện quyền khám bệnh, chữa bệnh, tiếp cận dịch vụ y tế; trong thực hiện chính sách giáo dục, đào tạo, thực hiện quyền học tập, tiếp cận giáo dục công bằng, bình đẳng cho mọi người trong xã hội, nhất là những nhóm xã hội dễ bị tổn thương, trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em vùng dân tộc thiểu số; trong thực hiện chính sách về nhà ở, thực hiện quyền có nơi ở, nhà ở tối thiểu, nhất là đối với những đối tượng dân nghèo, công nhân, thanh niên trong điều kiện giá cả vượt quá khả năng thu nhập trung bình của người dân; thảo luận kinh nghiệm tại địa phương qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên về những nỗ lực trong thực hiện quan điểm chăm lo cho con người, lấy con người, nhân dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực thông qua thực hiện chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, kết cấu hạ tầng, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh con người, giảm nghèo, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường…

Các đại biểu cho rằng để hiện thực hóa mục tiêu phát triển lấy con người làm trung tâm, Việt Nam cần có cách tiếp cận dựa trên quyền con người trong tất cả các chính sách phát triển. Họ nhấn mạnh rằng mọi chính sách phát triển phải vì con người và lấy con người làm mục tiêu cuối cùng. Nếu không chú trọng đến quyền con người, sẽ khó đạt được sự phát triển bền vững và toàn diện. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, việc bảo đảm quyền con người còn là yếu tố quan trọng tạo nên sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Điều này góp phần tăng cường sự ổn định và tạo đà cho sự phát triển lâu dài của quốc gia.

Phát biểu kết luận hội thảo, TS Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao các ý kiến đóng góp hết sức tâm huyết của các đại biểu. Tất cả các ý kiến đã được trao đổi tại hội thảo đều khẳng định việc lấy con người làm trung tâm trong quá trình phát triển là yếu tố quyết định sự thành công của các chính sách phát triển xã hội. Quyền con người được xác định là giá trị phổ quát và cao quý, kết tinh những giá trị của nền văn minh nhân loại. Để hiện thực hóa chủ trương coi con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước, theo TS Phan Chí Hiếu, cần thể chế hóa thành chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện nghiêm, hiệu quả. Chính sách cần xuất phát từ nhu cầu, quyền lợi của người dân, bảo đảm mọi người đều được hưởng lợi từ quá trình phát triển. Tiếp tục nâng cao nhận thức của các chủ thể trong xã hội về quyền con người và việc công nhận, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển con người toàn diện của mỗi cá nhân và sự ổn định, phát triển thịnh vượng chung của cộng đồng, dân tộc.

Nguyễn Thế Anh

Viện Quyền con người, Học viện CTQG Hồ Chí Minh