Thượng tướng, TS. Lê Huy Vịnh phát biểu tại Hội nghị toàn quốc về Giáo dục quyền con người

Quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực hiện các cam kết quốc tế của Nhà nước Việt Nam về giáo dục quyền con người; Quyết định số 1309/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 05/9/2017 về việc phê duyệt “Đề án đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân”; Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường thực hiện Đề án, các cơ quan, đơn vị trong toàn quốc đã triển khai đồng bộ đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, làm thay đổi về nhận thức và hành động thực tiễn, góp phần quan trọng thúc đẩy việc bảo vệ và tôn trọng quyền con người ở Việt Nam.

Nhận thức rõ vai trò quan trọng của Đề án, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan phối hợp chặt chẽ với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nghiên cứu đề xuất, triển khai thực hiện Đề án trong Quân đội, cụ thể như sau:

I. MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

1. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt Kế hoạch số 89/KH-TM về thực hiện Đề án “Đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân” trong Quân đội giai đoạn 2017 - 2025. Quá trình triển khai, Bộ Quốc phòng luôn bám sát mục tiêu, yêu cầu, định hướng của Đề án trong từng giai đoạn và được cụ thể hóa trong từng nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng.

2. Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan triển khai thực hiện Đề án cho các tổ chức như: Hội đồng quân nhân, công đoàn và hội phụ nữ các cấp, thực hiện tốt các chương trình hành động quốc gia về quyền phụ nữ, quyền trẻ em; xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong nhà trường Quân đội; Đề án “Tuyên truyền, phổ biến nội dung Công ước của Liên hợp quốc về chống tra tấn”,... “Đề án Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc giai đoạn 2014 - 2020 và những năm tiếp theo". Qua đó, giáo dục tuyên truyền nâng cao nhận thức thực hiện có hiệu quả Đề án.

3. Tổ chức 03 hội thảo thống nhất xác định mục tiêu, nội dung, thời lượng, học phần lồng ghép tích hợp quyền con người trong chương trình đào tạo của từng đối tượng như trong dự thảo báo cáo đã nêu, các chương trình bảo đảm về khối lượng kiến thức, thời gian, phù hợp với hoạt động thực tiễn của đơn vị; đồng thời triển khai đào tạo thí điểm đưa nội dung quyền con người vào chương trình đào tạo của Học viện Biên phòng, Trường Sĩ quan Chính trị.

4. Đã tổ chức biên soạn 03 bộ giáo trình, tài liệu “Những vấn đề cơ bản về quyền con người” dùng cho các đối tượng đào tạo hạ sĩ quan chỉ huy, nhân viên chuyên môn kỹ thuật, đào tạo sĩ quan cấp phân đội, trình độ đại học trong các trường quân sự quân khu, quân đoàn, trung cấp, cao đẳng, trường sĩ quan và các học viện trong Quân đội; các nội dung kiến thức chuyên ngành được gắn liền với quyền con người.

5. Từ năm 2019 đến nay, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo, tổ chức tập huấn về nội dung giảng dạy quyền con người cho cán bộ, giảng viên, giáo viên các học viện, trường Quân đội 10 lớp (02 lớp phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; 03 lớp do Bộ Quốc phòng tổ chức; 05 lớp do các học viện, nhà trường tự tổ chức).

6. Bộ Quốc phòng đã tiến hành kiểm tra các học viện, trường thực hiện Đề án đưa nội dung quyền con người vào chương trình đào tạo trong Quân đội; kiểm tra đào tạo thí điểm nội dung quyền con người của Học viện Biên phòng, Trường Sĩ quan Chính trị. Kết quả kiểm tra các học viện, trường đã thực hiện nghiêm kế hoạch triển khai Đề án.

Như vậy, so với nội dung triển khai thực hiện Kế hoạch phê duyệt Đề án; đến nay, cơ bản các nội dung của Bộ Quốc phòng đã hoàn thành. Kết quả của Đề án đã tạo được sức lan tỏa trong hệ thống nhà trường. Bởi hàng năm lưu lượng tuyển sinh trong Quân đội khoảng 50.000 học viên, đào tạo từ hạ sĩ quan chỉ huy, nhân viên chuyên môn kỹ thuật, cán bộ cấp bộ, cấp chiến dịch - chiến lược. Đây là lực lượng lãnh đạo phân đội đến cán bộ chỉ huy và nòng cốt trong các cơ quan đơn vị toàn quân. Khi được trang bị kiến thức về quyền con người, thì lực lượng này sẽ trở thành hạt nhân tạo sức lan tỏa trong việc thực hiện quyền của bản thân, tôn trọng nhân phẩm, các quyền và tự do của người khác, ý thức về trách nhiệm, nghĩa vụ của quân nhân; đặc biệt là việc lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy thực hiện các quyền con người ở đơn vị; hàng năm Quân đội có hàng trăm nghìn chiến sĩ hoàn thành nghĩa vụ quân sự đã được trang bị kiến thức và thực hiện quyền con người trong thời gian tại ngũ sẽ lan tỏa rộng khắp đến mọi miền Tổ quốc, góp phần nâng cao hiệu quả của Đề án.

II. MỘT SỐ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC

Quyền con người và nội dung giảng dạy, biên soạn tài liệu đối với các nhà trường Quân đội là vấn đề mới, nên bước đầu có những khó khăn nhất định. Do vậy, cần được tập huấn, hướng dẫn có tính chuyên sâu đặc biệt là cập nhật những vấn đề mới về nhân quyền của khu vực và quốc tế.

III. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP

Hiện nay, Việt Nam đang bước vào “Kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” giai đoạn phát triển mới, đánh dấu sự tiến bộ vượt bậc của đất nước trên nhiều lĩnh vực. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Việt Nam đang nỗ lực xây dựng một quốc gia giàu mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh, trong đó Đảng ta xác định: “Phát huy tối đa nhân tố con người, con người là trung tâm, chủ thể, là nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của sự phát triển”1. Để nâng cao hơn nữa chất lượng của Đề án, Bộ Quốc phòng đề xuất một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác nhân quyền, bảo đảm quyền con người, quyền công dân để mỗi công dân Việt Nam có điều kiện phát huy hết khả năng của mình đóng góp vào “Kỷ nguyên vươn mình” của dân tộc.

Hai là, Bộ Quốc phòng sẽ tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ trong các nhà trường Quân đội về vai trò của quyền con người trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay.

Ba là, tiếp tục tổ chức biên soạn, xuất bản các loại giáo trình, tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu. Trong đó, chú trọng đến giáo trình, tài liệu cho từng nhóm đối tượng, thực hiện số hóa tài liệu đảm bảo tính hệ thống, liên thông.

Bốn là, tổ chức tốt nguồn nhân lực (đội ngũ nhà giáo, chuyên gia và các báo cáo viên) và vật lực (cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật dạy học) và tài lực (kinh phí, ngân sách hằng năm) cho giáo dục quyền con người.

Năm là, đổi mới nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp giáo dục quyền con người. Theo đó, cần chuẩn hóa và công nghệ hóa nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện trong giáo dục pháp luật.

Sáu là, tăng cường hoạt động thông tin, tuyên truyền về giáo dục quyền con người trên các phương tiện thông tin, luôn coi hoạt động tuyên truyền, giáo dục quyền con người là trách nhiệm, nghĩa vụ của mọi công dân.

---

Tài liệu trích dẫn
(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, H.2021, tr.47.