Ban Biên tập Tạp chí Pháp luật về quyền con người trân trọng giới thiệu Báo cáo Đề dẫn của GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương tại Hội thảo Khoa học quốc gia: Con người, quyền con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước.

Tiếp cận thông tin là một trong những công cụ hữu hiệu đảm bảo phòng chống tham nhũng, là điều kiện để đẩy mạnh công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin cho mọi người là nguồn “vắc-xin” hiệu quả trong việc phòng chống tham nhũng. Bài viết trên cơ sở phân tích khái quát quyền tiếp cận thông tin và thực trạng quyền tiếp cận thông tin trong Luật Phòng, chống tham nhũng, từ đó đề xuất một số giải pháp bảo đảm quyền này ở Việt Nam hiện nay.

Luật hình sự là một công cụ đấu tranh có hiệu quả đối với tội phạm môi trường, nhằm đảm bảo cho con người được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh. Tuy nhiên, việc bảo vệ quyền con người trong lĩnh vực môi trường bằng pháp luật hình sự vẫn chưa được đảm bảo. Bài viết tập trung phân tích quy định của pháp luật hình sự trong việc bảo vệ quyền con người trong lĩnh vực môi trường, chỉ ra những bất cập và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật, bảo đảm con người được sống trong môi trường trong lành, an toàn.

Tại Việt Nam, trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, bảo đảm và thực hiện quyền con người, quyền công dân nói chung, bảo vệ quyền tự do và an ninh cá nhân nói riêng là mục tiêu xuyên suốt. Bài viết khái quát về quyền tự do và an ninh cá nhân, phân tích quyền tự do và an ninh cá nhân trong pháp luật Việt Nam và nêu các giải pháp tiếp tục hoàn thiện pháp luật Việt Nam trên lĩnh vực này trong thời gian tới.

Sự xuất hiện của Internet bên cạnh việc thúc đẩy một số quyền trẻ em được ghi nhận thông qua Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em (UNCRC) cũng như được ghi nhận trong Luật Trẻ em năm 2016 của Việt Nam (VCL 2016) đã khiến cho việc bảo vệ quyền trẻ em được tăng cường và ngăn chặn những thách thức mới đang xảy ra. Bài viết phân tích các văn bản pháp luật quốc tế và trong nước là UNCRC và VCL 2016 để tìm hiểu xem hai văn bản này đề cập đến những vấn đề chung về quyền trẻ em cũng như những vấn đề đang nảy sinh trong việc bảo vệ quyền trẻ em trên không gian mạng, từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm giảm thiểu các vấn đề nêu trên.

Để bảo đảm quyền con người trong hoạt động kinh doanh, pháp luật quốc tế đã đặt ra các nguyên tắc kinh doanh bảo đảm quyền con người. Tuy nhiên, thực tế trong kinh doanh, các doanh nghiệp có thể có những lúc vì lợi nhuận mà vi phạm các nguyên tắc kinh doanh, ảnh hưởng đến quyền con người, trong đó có trẻ em. Vì vậy, trên cơ sở nghiên cứu các quy định về các nguyên tắc kinh doanh và việc bảo đảm quyền trẻ em trong pháp luật quốc tế, qua nghiên cứu quy định pháp luật và thực tiễn thực hiện các nguyên tắc này ở Việt Nam, bài viết đề xuất một số giải pháp để thúc đẩy các doanh nghiệp tuân thủ đúng các nguyên tắc kinh doanh và bảo đảm quyền trẻ em trong hoạt động kinh doanh của mình.

Sự ra đời của Công ước quốc tế về quyền trẻ em (CRC) đã đem đến bước ngoặt lịch sử về quyền của trẻ em. Trước khi có Công ước CRC, người ta thường chỉ nhắc đến quyền được chăm sóc, bảo vệ và giáo dục của trẻ em; tuy nhiên, sau khi CRC ra đời, quyền tham gia đã trở thành một quyền đặc biệt quan trọng, không thể thiếu của trẻ em. Sau khi phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền trẻ em (CRC), Nhà nước Việt Nam đã thể hiện những nỗ lực cao trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về quyền trẻ em, trong đó bao gồm việc quy định quyền trẻ em nói chung và quyền tham gia của trẻ vào trong Hiến pháp năm 2013, Luật Trẻ em năm 2016.

Trẻ em là người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt số khăn là nhóm rất dễ bị tổn thương về quyền con người do sự chênh lệch về mức sống giữa nông thôn và thành thị khiến cho trẻ em thiếu cơ hội tiếp cận đầy đủ các quyền trẻ em cơ bản. Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã không ngừng xây dựng, hoàn thiện, thực thi có hiệu quả chính sách đặc thù về các quyền trẻ em. Tuy nhiên, thực tiễn vẫn đặt ra nhiều vấn đề cần có những giải pháp mang tính chất thiết thực hơn nữa. Bài viết làm rõ một số vấn đề về bảo đảm các quyền cơ bản của trẻ em là người dân tộc thiểu số, đề xuất một số giải pháp đảm bảo các quyền con người cơ bản của đối tượng này.

Bảo vệ môi trường được xác định là vấn đề quan trọng, có tầm ảnh hưởng lớn và liên quan mật thiết đến sự phát triển bền vững của đất nước. Đây là cơ sở, tiền đề cho việc định hình đường lối và chính sách phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc gia. Đại hội Đảng lần thứ XIII đã nhấn mạnh: đặt bảo vệ môi trường sống và sức khỏe nhân dân là mục tiêu hàng đầu. Bởi vậy, bảo vệ môi trường là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm quyền mọi người được sống trong môi trường trong lành. Bài viết tập trung phân tích quy định của pháp luật về quyền được sống trong môi trường trong lành, đánh giá thực trạng môi trường và một số định hướng bảo vệ môi trường góp phần bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành.

Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ rất nhanh. Việc nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm, sáng kiến hay trong bảo đảm quyền của người cao tuổi và ứng phó với tình trạng già hóa dân số tại các nước châu Á có nhiều điểm tương đồng về văn hóa, kinh tế, xã hội với Việt Nam như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng, hữu ích đối với nước ta. Trong phạm vi bài viết, tác giả khái quát về người cao tuổi, bảo đảm quyền của người cao tuổi, phân tích thực tiễn bảo đảm quyền của người cao tuổi tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc từ đó rút ra các giá trị tham khảo cho Việt Nam góp phần bảo đảm tốt hơn nữa quyền của người cao tuổi trong thời gian tới.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ và ngày càng phụ thuộc lẫn nhau, quyền con người đã trở thành một trong những vấn đề quan trọng, không chỉ trong lĩnh vực chính trị và xã hội mà còn trong lĩnh vực kinh tế. Việc giảng dạy quyền con người trong môn Luật kinh tế trong chương trình đào tạo cử nhân luật ở Việt Nam hiện nay là một yêu cầu cần thiết nhằm giúp sinh viên hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa pháp luật và quyền lợi cá nhân trong hoạt động kinh doanh và thương mại.

Người chưa thành niên là người chưa phát triển hoàn thiện về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, do hoàn cảnh, do nhu cầu mà họ buộc phải tham gia hoặc mong muốn được tham gia quan hệ lao động. Sự tham gia quan hệ lao động ở độ tuổi chưa trưởng thành như này kéo theo nhiều vấn đề liên quan. Thực tế cho thấy tình trạng vi phạm quyền của lao động chưa thành niên vẫn diễn ra, làm cho quyền và lợi ích của người lao động chưa thành niên không được đảm bảo. Trên cơ sở tìm hiểu những quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, bài viết đưa ra một số kiến nghị nhằm bảo đảm quyền của lao động chưa thành niên ở Việt Nam trong thời gian tới

Trong bối cảnh Việt Nam hiện đang đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, việc học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm của các nước trong thế giới trong áp dụng công lý phục hồi là thực sự cần thiết. Điều này không chỉ góp phần hoàn thiện pháp luật hình sự nước nhà, mà còn đóng góp đáng kể vào việc bảo đảm tốt hơn quyền con người, nhất là quyền của những người bị tước tự do.

Đất đai là một trong những nguồn lực quan trọng để thúc đẩy phát triển đất nước. Việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin trong lĩnh vực đất đai là một trong những yếu tố then chốt. Bởi thực hiện tốt quyền tiếp này là tiền đề để thực hiện, bảo đảm các quyền khác; là công cụ để giám sát, nâng cao chất lượng quản lý, ngăn ngừa vi phạm về đất đai. Do đó, trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng quyền tiếp cận thông tin trong lĩnh vực đất đai ở Việt Nam hiện nay, bài viết đưa ra những gợi mở chính sách nhất định cho Việt Nam trong thời gian tới.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi quyền con người trở thành giá trị cốt lõi của sự phát triển bền vững, việc giảng dạy đạo đức nghề nghiệp trong các trường đại học có ý nghĩa quan trọng, gắn liền với việc xây dựng một thế hệ sinh viên có trách nhiệm và nhận thức sâu sắc về quyền con người. Đạo đức nghề nghiệp không chỉ giúp sinh viên nắm vững các chuẩn mực hành xử trong môi trường công việc mà còn thúc đẩy ý thức bảo vệ và tôn trọng quyền con người trong đời sống xã hội.